ماشین محیط‌زیست را آلوده می‌کند یا گاو؟!

عوامل متعددی بر افزایش گازهای گلخانه‌ای و دمای‌ زمین نقش دارند که در این میان سهم انسان به دلیل پیروی از عادت‌های غلط بیشتر است!

شاید موضوع این نوشته کمی متفاوت و عجیب باشد، ولی یکی از چالش‌های مسئله‌سازی است که این روزها کره‌ی خاکی ما با آن روبروست! عوامل متعددی بر افزایش گازهای گلخانه‌ای و دمای‌ زمین نقش دارند که در این میان سهم انسان به دلیل پیروی از عادت‌های غلط بیشتر است! می‌پرسید چگونه؟ صفحه‌ی ۲۱ از کتاب انقلاب غذایی نوشته‌ی جان رابینز پاسخ می‌دهد!

“مشهور است که پرزیدنت هربرت هوور (رئیس جمهور آمریکا در ۱۹۲۹–۱۹۳۳) به مردم آمریکا قول داد که «یک مرغ در هر قابلمه و یک خودرو در هر گاراژ» باشد. اما چنان که کتی فرستون فعال حوزه سلامت و نویسنده کتاب‌های پرفروش می‌گوید: «با توجه به اینکه گرم شدن آب و هوای زمین به مرز خطرناکی رسیده، بسیاری از مردم در مورد توصیه هوور برای استفاده از خودرو تجدید نظر کرده‌اند. به نظر می‌رسد که حالا نوبت به نگرانی در مورد مرغ‌های هوور باشد.»

در پی گزارش تاریخی «سایه بلند دام‌ها» که سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) در سال ۲۰۰۷ منتشر کرد،‌ کتی فرستون مقاله بسیار بحث‌برانگیزی با عنوان «گیاهخواری، تویوتا پریوس جدید است» نوشت. در گزارش فائو آمده بود که تولید گوشت، دومین و یا سومین عامل تخریب کننده محیط زیست در هر سطح و هر مقیاسی است؛ از مقیاس محلی گرفته تا مقیاس جهانی. همچنین صنعت تولید گوشت متهم ردیف اول فرسایش زمین، آلودگی هوا، کمبود آب، آلودگی آب، انقراض گونه های جانوری، از بین رفتن تنوع زیستی و تغییرات آب و هوایی است. هنینگ استین‌فید که نویسنده ارشد این گزارش بود نوشت: «امروزه دام‌ها یکی از عاملان اصلی حادترین مشکلات زیست محیطی زمین هستند. بهبود وضع فعلی، نیازمند اقدام فوری است.»

تشبیه کم خوردن یا نخوردن تولیدات حیوانی با راندن ماشین هیبریدی و کم مصرف تویوتا پریوس، و خوردن گوشت با راندن یک خودرو هامر سنگین و پرمصرف، شاید اغراق آمیز به نظر برسند اما در حقیقت این تشبیه جالب توجه،‌ میزان گازهای گلخانه‌ای تولید شده در صنعت گوشت را دست‌کم می‌گیرد. در سال ۲۰۰۶ تحقیق دانشگاه شیکاگو نشان داد که برای کاهش تولید کربن، رژیم وگن حتی موثرتر از رانندگی با خودروهای هیبریدی است.
دانشمندانی که این محاسبات را انجام دادند به این نتیجه رسیدند که یک راننده خودروی تویوتا پریوس که رژیم غذایی مبتنی بر گوشت دارد مشارکت بیشتری در گرم شدن زمین دارد تا راننده یک جیپ شاسی بلند هامر که از رژیم گیاهی استفاده می‌کند. همانگونه که ازرا کلین در سال ۲۰۰۹ در واشینگتن پست نوشت: «شواهد قوی وجود دارد که گوشت یکی از بزرگترین عوامل موثر در گرم شدن آب و هوای زمین است؛ خیلی بیشتر از بخش حمل و نقل جهانی.» یک از دلایل گرم شدن آب و هوای زمین، گاز متان است. برخی از مردم خارج شدن باد از گاوها را شوخی می‌پندارند اما تولید گاز متان توسط دام‌ها، شوخی نیست. گاوها از دو سوی جهاز هاضمه شان مقدار زیادی گاز متان تولید می‌کنند. دانشمندان تولید حجم عظیم گاز متان را یکی از بزرگترین تهدید‌های آب و هوایی زمین می‌دانند.

البته این پایان ماجرا نیست. گزارش سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد حاکی از آن است که دام‌ها عامل تولید ۶۵ درصد گاز اکسید نیتروژن ناشی از فعالیت انسان هستند. این گاز یکی از قوی ترین گازهای گلخانه‌ای است. فائو همچنین در گزارش خود نتیجه گیری می‌کند که نگهداری دام‌ها در مجموع عامل تولید ۱۸ درصد از گازهای گلخانه‌ای است یعنی بیشتر از مجموع گازهای گلخانه‌ای تولید شده توسط خودروها، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، قطارها، کشتی‌ها و هواپیماهای جهان.

همچنین در گزارش سال ۲۰۰۹ مجله ساینتیفیک آمریکن آمده :«تولید گوشت گاو برای تغذیه انسان، هزینه زیست محیطی گزافی دارد؛ چون گاو مقدار فراوانی گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کند». مطابق این تحقیق، گاز‌های گلخانه‌ای متصاعد شده به ازای تولید یک کیلو گوشت گاو، ۵۸ برابر بیشتر از گاز متصاعد شده از تولید یک کیلو سیب‌زمینی است.

در کتابچه ای که برای کنسرت زندگی زمین توزیع شد نوشته شده بود: «نخوردن گوشت، موثرترین روشی است که می توانید برای کاهش ردپای کربنی تان پیش بگیرید.» برخی از مردم تصور کردند که این بزرگنمایی است اما واقعا بزرگنمایی نیست و واقعیت دارد. حتی گروه دفاع زیست محیطی که معمولا مواضع رادیکال ندارد محاسبه کرده است که اگر هر گوشتخوار آمریکایی تنها یک بار در هفته به جای مرغ، از غذاهای گیاهی استفاده کند، اثر آن در کاهش تولید گازهای کربنی معادل جمع‌آوری نیم میلیون خودرو از خیابان‌ها خواهد بود.”

قسمت‌های رنگی به نوعی مربوط به مقایسه‌ی آلاینده‌های خروجی خودرو‌ در برابر دام‌ است، سایر قسمت‌ها برای پیوستگی مطلب ادا شدند. تا به الان که قدرت دولت‌ها به منظور کاهش آلاینده‌ها، بیشتر به وسایل نقلیه چربیده است! چندین مدل خفه‌کن در خروجی دود قرار دادند و حالا هم که بحث خودروهای برقی بالا گرفته است.

بنده گمان نمی‌کنم برای کاهش گازهای مضر بتوانند همین بلاهایی را که بر سر ماشین‌ها آوردند بر سر گاو‌ها هم بیاورند، پس بهتر است از خودمان شروع کنیم!

منبع:  کتاب انقلاب غذایی نوشته‌ی جان رابینز