یک موتور خودرو در حالت دور آرام ، تنها با قطع اشتعال متوقف میشود .
در موتورهایی با عملکرد بالا و بخصوص در نوع هوا خنک ، در حالت دور آرام ، ممکن است موتور کاملاً گرم باشد ، زیرا سرعت جریان هوا ا روی سطوح خنک شونده پایین است . وقتی اشتعال خاموش و موتور تا حد توقف کند شود ، گاه اوقات در یک یا دو سیلندر ، پیش اشتعال رخ می دهد . به دلیل rpm پایین ، اینرسی چرخ طیار یا ملخ ، بریا انتقال پیستون به نقطه مرگ بالا کافی نمی باشد ، و موتور به عقب پس می زند و یا در جهت خلاف دوران می کند . معکوس شدن جهت ممکن است موجب تنشهایی ناخواسته ، درقطعاتی مانند سیستم دنده سوپر شارژر شود و در نتیجه ، در صورت امکان باید از آن اجتناب شود .
در هنگام متوقف ساختن یک موتور ازاین نوع ، دریچه گاز اندکی باز میشود ، تا سرعت دورآرام بالارود . درصورت وجود اشتعال ، کنترل مخلوط به سمت وضعیت قطع دورآرام حرکت می کند . این حرکت بر روی یک شیر عمل می کند ، و کلیه روزنه های سوخت را به طور کامل می بندد . موتور ممکن است با استفاده از سوختی که هنوز در مانیفولد ورودی موجود است چند بار آتش شود ، اما با کم شدن سرعت موتور تا حدی که امکان پس زدن وجود داشته باشد ، مخلوط سوخت ـ هوا برای آتش شدن بسیار رقیق می شود و لذا موتور به نرمی متوقف ، و سپس اشتعال قطع می شود .
سیستم دور آرام : در شکل ۱ ، نشان داده شد که برای نگهداشتن نسبت سوخت ـ هوا در بهترین اقتصاد سوخت ، بر طبق منحنی بهینه شکل ۲ ( شکل ۲ را اینجا ببینید ) ، سیستم اصلی اندازه گیری نه تنها مخلوط را دردبی های کم هوا غنی نمی کند ، بلکه دردور آرام ابداً سوختی راتأمین نمی کند . پس برای جبران این مشکل درسیستم اندازه گیری ، باید سیتم اندازه گیری سرعت کم یا دور آرام درنظر گرفته شود .
شکل ۱ – تاثیر لبه شیپوره بر روی نسبت سوخت به هوا ، در یک سیستم اندازه گیری اصلی
در یک سیستم رایج دورآرام ،مانند آنچه درشکل ۲ نشان داده شده است ، یک لوله سوخت کوچک از محفظه شناور ، به نقطه ای که در مجاورت دریچه گاز می باشد ، کشیده شده است . این لوله غالباً دارای یک روزنه سوخت ثابت است . وقتی دریچه گاز بسته می شود ، مکش مانیفولد افزایش می یابد و سوخت اضافه ای که از طریق روزنه اندازه گیری دور آرام دریافت شده است ، از مواضع باز b و c تخلیه می شود . زمانی که فشار مانیفولد زیاد است ، از هوای خروجی نقطه a ، برای جلوگیری از سیفوناژ سوخت از محفظه شناور استفاده میشود .
شکل ۲–سیستم رایج دور آرام یک کاربراتور
با کاهش جریان هوا ، جریان سوخت ناشی از سیستم دور آرام افزایش مییابد و ممکن است که یک مخلوط بیش از حد غنی در حالت دریچه گاز تقریباً بسته از سیستم دور آرام به دست آید . اندکی باز شدن موضع b ، موقعی که لبه صفحه دریچه گاز از روی آن عبور کند ، سوخت را تخلیه می کند .وقتی این امر رخ دهد ، فشار هوا در موضع باز b ، بسیار بیشتر از فشار هوا در موضع باز c می شود . پس هوا وارد b می شود و میزان مکش روی سیستم دور آرام کاهش می یابد . این عمل موجب آن می شود که نسبت سوخت ـ هوای دور آرام ، از غنی شدن بیش از حد دور نگهداشته شود . پیچ سوزنی برای باز شدن c برای مخلوط دور آرام به صورت دستی تنظیم میشود .
اغلب سیستمهای دور آرام ، برای تجزیه و تحلیل بسیار پیچیده اند ، و طرح نهایی نتیجه آزمایشهای گوناگونی است که صورت گرفته اند . مجموع سیستم دور آرام ، سیستم صرفه جو و سیستم اصلی اندازه گیری جریان سوخت ، باید بتواند مراحل شکل ۲ ( شکل ۲ را اینجا ببینید ) را تقریب کند .
پمپ شتاب :
لازم است که در هنگام باز شدن ناگهانی دریچه گاز ، موقتاً یک مخلوط غنی برای مانیفولد تأمین شود ، زیرا هوای تأمین شده اضافی سریعاً به موتور میرسد، در حالیکه قسمتی از سوخت اضافی ، احتمالاً حتی چند ثانیه بعد از باز شدن دریچه گاز نیز ممکن است به موتور نرسد .
شکل ۳ ، یک نوع پمپ شتاب را نشان می دهد . پمپ شامل یک پیستون است که از طریق یک فنر ، به یک میل پیستون متصل است . پیستون در داخل یک سیلندر عمل می کند . سوخت از محفظه شناور وارد سیلندر ، که دارای یک خروجی به سمت مانیفولد ورودی است ، می شود . میل پیستون به گونه ای متصل است که با باز شدن دریچه گاز ، پیستون به داخل سیلندر حرکت کند . وقتی دریچه گاز به آرامی حرکت کند ، سوخت داخل سیلندر پمپ می تواند از طریق مجراهای کوچکی ، به داخل محفظه شناور برگشت داده شود . وقتی دریچه گاز به طور ناگهانی باز شود ، میل پیستون به پایین می رود ،و فنر را می فشارد . سپس فنر ، پیستون را به پایین می برد ، و سوخت داخل سیلندر پمپ . به داخل جریان هوای مانیفولد ، که موقتاً رقیق شده است ، پاشیده میشود .
شکل ۳ – مکانیزم پمپ شتاب یک کاربراتور
ساسات: برای تأمین مخلوطهای غنی ، لازم است برای استارت زدن درحالتهای سرد و گرم ، کاربراتور به یک شیر پروانه ای به نام ساسات مجهز باشد . این شیر مابین ورودی کاربراتور ( نقطه ۱) و گلوگاه ونتوری (نقطه ۲) قرار می گیرد . شکل ۴ یک ساسات را نشان می دهد . با اندکی بستن ساسات ،نسبت به حالت عادی عبور هوا از ونتوری ، افت بیشتری مابین نقاط ۱٫۲ به وجود می آید . این مکش قوی درگلوگاه ونتوری ، مقدار بسیار زیادی از سوخت را از داخل شیپوره بیرون می کشد ، و به اندازه کافی از اجزای سبک سوخت ، برای فرستادن به داخل سیلندر فراهم می کند . لذا نسبت سوخت تبخیر شده با هوا ، در داخل محدوده قابل اشتعال قرار میگیرد . ساساتها گاهی اوقات به همراه مجرای کنارگذری که توسط یک فنر کار میکند ، ساخته می شوند . درنتیجه پس ازاستارت زدن موتور ، افت فشار زیاد و خفقان بیش از حد وجودندارد و ازاین رو به rpm بالاتری می توان دست یافت . از آنجایی که مقدار خفقان ، به دمای اجزای موتور بستگی دارد . ساساتها اغلب توسط یک ترموستات کنترل می شوند .
راه اندازی : مرحله خفقان ، مستلزم چند دور گشتن موتور است ، تا مانیفولد و سیلندرها ، از مخلوط غنی پر شوند ، لذا این روش برای موتورهای دارای استارت الکتریکی ، مناسبترین روش است . در گذشته ، موتور هواپیماها با چرخاندن دستی ملخ و یا با استفاده از استارتهای اینرسی ، که درآنها انرژی چرخ طیار تنها برای گرداندن چند دور ازموتور کافی بود ، شروع به کار می کردند . برای تأمین یک مخلوط غنی ، برای راه اندازی موتور هواپیماها ، بدون چرخش اولیه ، از یک پمپ اولیه دستی استفاده می شود . دراین پمپ ، سوخت مایع از طریق یک سیستم ویژه متشکل ازلوله های کوچک ، به دریچه های ورودی چند سیلندر پمپ می شود .آموزش مکانیک خودرو با این سیستم ، یک یا دو سیلندر ، با اولین گردش موتور ، برای اشتعال آماده می شوند .
شکل ۴-ساسات (شیر خفقان) با کنارگذر فنری