توان موشکی ایران از دید تحلیلگران غربی

این مطلب صرفا در مورد نظر و تفکر غربی ها در مورد توان موشکی ایران گردآوری شده که اثبات نشده و ممکن است با واقعیت موجود و ادعایی متفاوت باشد.

در ادامه حملات موشکی روسیه و آمریکا، ایران سوریه را با موشک مورد هدف قرار داد. شلیک 6 موشک کوتاه برد بالستیک ذوالفقار به اهداف از پیش تعیین شده در سوریه، برنامه موشکی ایران را به صدر اخبار برد. برنامه موشکی ایران، چهار دهه عمر دارد و به 8 سال جنگ با عراق و رقابت با اسرائیل بر می گردد. موشکهای ایران به مرور زمان دارای دقت بالا و برد بلند شده اند.

خاستگاه علاقه ایران به موشکهای بالستیک در جنگ سالهای 1980 -88 مابین این کشور و عراق است از نظر تعداد و فن آوری، از نیروی هوایی عراق برتر بود، ایران قادر به کسب برتری هوایی و دقت در بمبارانهای اهداف داخل خاک عراق نبود.

در پاسخ، ایران شماری موشک بالستیک کوتاه برد اسکاد بی (R-17 ) ساخت کشور شوروی را از لیبی خریداری کرد. حملات موشکی عراق به شهرهای ایران و پاسخ متقابل ایران با استفاده از حملات موشکی به “جنگ شهرها” مشهور شد. به علت دقیق نبودن این موشکها، شهرها اهداف آسانی به شمار می آمدند.

نیاز به موشک بالستیک در زمان جنگ و همچنین دشمنی با اسرائیل، ایران را به سمت توسعه صنایع موشکی رهنمون کرد. اولین موشکها، کپی موشکهای اسکاد بی موجود بودند. موشک شهاب 1 بر پایه موشک اسکاد بی ساخته شده بود. تخمین های NTI نشان می داد که ایران دویست تا سیصد موشک در زرادخانه خود دارد. سوخت مایع موشک شهاب 1 قادر به حمل 2000 پوند سر جنگی انفجاری تا مسافت 300 کیلومتر بود. اما به مانند موشکهای اسکاد بی دقت لاز م را دارا نبود. نیمی از سرجنگی شهاب 1 می توانست تا 800 متری هدف برخورد کند و مابقی آن مسافت دورتری نسبت به هدف برخورد می کرد. نسخه دیگری از این موشک به نام شهاب -2 برد 500 کیلومتر داشت. در حال حاضر هر دو مدل موشک به دلیل نسل جدید موشکها که از سوخت جامد استفاده می کنند، از رده خارج شده اند.

سومین موشک به نام شهاب -3 در حقیقت نسخه ای از موشک کره شمالی به نام نودونگ است. هدف پیونگ یانگ از تولید موشک نودونگ که از توسعه موشک اسکاد بی ساخته شده است، هدف قرار دادن پایگاه های آمریکا در ژاپن از پنینسولا در کره شمالی است. در مورد برد مسافتی شهاب-3 چندین ادعا وجود دارد. NTI بیان می کند که بیشینه برد این موشک 1000 کیلومتر است که از برد موشک نودونگ-1 کمتر است. مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیکی می گوید: برد مسافتی نودونگ-1، 1500 کیلومترو بردی مسافتی شهاب-3 را 1900 کیلومتر اعلام کرده است که پیشرفت قابل ملاحظه ای نسبت به نودونگ-1 محسوب می شود.

در حالیکه نودونگ-1 و شهاب-3 برد بیشتری نسبت به مدلهای قدیمی دارند، از دقت کمتری هم برخوردارند. نیمی از سر جنگی به فاصله 2.5 کیلومتری هدف برخورد می کند و بقیه سر جنگی به فاصله دورتری از هدف اصابت می کند. اولین آزمایش ایرانی موشک شهاب-3 در سال 1998 انجام شد و در سال 2003 به فاز عملیاتی وارد شد. متخصصان کنترل تسلیحات گمان می کنند که کره شمالی خط تولید کامل موشک نودونگ را به ایران فروخته است، در حالیکه بعضی دیگر عقیده دارند ایران در ازای تامین منابع مالی توسعه موشک، 150 موشک از کره شمالی دریافت کرده است.

بر مبنای موشک شهاب-3، حداقل یک موشک قدر-1 ساخته شد که بنا بر گزارشها از برد کمتری برخوردار است ولی دقت بیشتری نسبت به شهاب-3 دارد. سر جنگی جدیدی به نام عماد برای هر دو موشک ساخته شده که برای موشکهای بالستیک برد متوسط ایران، ثبات، دقت و مانورپذیری بیشتری به ارمغان آورده است.

صنایع موشکی ایران با ساخت موشک میان برد سجیل قدم بزرگی رو به جلو نهاد. برخلاف موشکهای پیشین که از سوخت مایع استفاده می کردند و قبل از پرتاب نیاز با آماده سازی و سوخت گیری داشتند، موشک سجیل از سوخت جامد استفاده می کند و نیاز به سوخت گیری قبل از پرتاب ندارد و در حالت آماده پرتاب در زرادخانه نگهداری می شود. به علاوه موشک سجیل در هنگام شلیک نیازی به حضور کامیون سوخت رسان که می تواند توسط دشمن شناسایی شود، ندارد. به نظر می رسد که فن آوری سوخت جامد در اواخر دهه 1980 توسط کشور چین به ایران منتقل شده باشد.

اولین آزمایشهای سجیل در سال 2008 انجام شد. موشک سجیل قادر به حمل سر جنگی با وزن یک تا دو هزار پوند است و بردی همانند شهاب-3 دارد. ممکن  است که سجیل جایگزینی برای موشک های قدیمی باشد. در حالیکه در مورد دقت موشک میان برد سجیل اطلاعاتی نداریم، بعید است دقتش از موشکهای پیشین کمتر باشد. اطلاعات تایید نشده ای در مورد نمونه بلند برد این موشک وجود دارد. بنا به گزارشها، موشک سجیل-2 در سال 2009 آزمایش شده است و موشک سه مرحله ای سجیل-3 با برد 3840 کیلومتر در حال توسعه می باشد.

بنا به گزارش یک روزنامه آلمانی، ایران در سال2005، 18 کیت موشک میان برد موسودان را از کره شمالی خریداری کرد. وجود این موشکها انکار شد تا اینکه در آپریل 2017 مقامات آمریکا رسما اعلام کردند که موشک شلیک شده خرمشهر در حقیقت موشک موسودان کره شمالی است. ظاهرا موشک ایرانی 960 کیلومتر برد داشت که از برد موشک موسودان کره ای بیشتر بود. برد بیشتر موشک ایرانی از نمونه کره ای بسیار عجیب بود به طوری که عده ای را باور بر این است که موشک ایرانی از نوع دیگری است. برخلاف موشکهای دیگر، ایران هرگز موشک نوع موسودان را به نمایش نگذاشته است.

در این مدت ایران موشکهای کوتاه برد خود را ارتقا داده است. آخرین موشک ایران به نام ذوالفقار نیز از فن آوری چینی سوخت جامد استفاده می کند. موشک بالستیک ذوالفقار قادر به حمل بیش از هزار پوند سر جنگی می باشد و بنا بر ادعای ایران دقتی در حدود 50 تا 70 متر دارد. برد این موشک بین 550 کیلومتر تا 750 کیلومتر است. در حالیکه سرجنگی ذوالفقار از شهاب-1 و 2 کمتر است، دقت بسیار بالاتری دارد و برد آن نیز بیشتر است. در نتیجه این موشک جایگزین مناسبی برای موشکهای پیشین که از سوخت جامد استفاده می کنند، است.

در حال حاضر ایران موشک بالستیک قاره پیما ندارد. آیا ایران در آینده می تواند  واشینگتن دی سی را مورد هدف قرار دهد؟ کره شمالی ثابت کرده است که یک کشور با وجود تحریمها می تواند برنامه موشکی قابل توجهی داشته باشد. موسسه NTI، از موشکهای شهاب-5 و 6 به عنوان موشکهای قاره پیما نام می برد که در سخنان مقامات ایرانی عنوان می شوند. البته این موشکها در حال حاضر به عنوان اهداف ملی هستند و عملیاتی نمی باشند.

نیاز ایران به برنامه موشک بالستیک از زمان جنگ با عراق آغاز شد و ادامه یافت. ایران و کره شمالی برنامه موشکهای بالستیک خود را از موشکهای کوتاه برد اسکاد آغاز کردند و توانستند با توسعه آن به پیشرفتهای قابل ملاحظه ای دست یابند.